Οπωσδήποτε και σε κάθε περίπτωση ο Πολιτισμός έχει σκοπούς και στόχους, και έχει βέβαια και κάποια σχετικά χαρακτηριστικά. Χαρακτηριστικό του Πολιτισμού είναι η μεγάλη του έκταση, δεν αφορά μόνο μια γειτονιά ή ένα χωριό ή πάρα πολλά χωριά και πόλεις, αλλά ολόκληρη την χώρα, στην οποία απαντάται παντού ακριβώς ο ίδιος, διαφορετικά η χώρα είναι κατακερματισμένη ή διχοτομημένη όπως πχ η Κύπρος. λλο χαρακτηριστικό του είναι η τάσεις φιλίας και οι καλές σχέσεις που εκ προοιμίου έχουν οι άνθρωποι μεταξύ τους από άκρη σε άκρη της επικράτειας του Πολιτισμού. Όμως δεν είναι αυτός ο σκοπός του Πολιτισμού, επιδιώκει βέβαια τις καλές σχέσεις των ανθρώπων και τις θεωρεί αναγκαίες, αλλά δεν ολοκληρώνεται εκεί το έργο του. Οι καλές αυτές σχέσεις, κατά τον μοναδικό τρόπο που είχε ο Πρωταγόρας των Πλατωνικών κειμένων να αναλύει και να εξηγεί τα πράγματα, οφείλονται στην Αιδώ και την Δικαιοσύνη, που πρέπει να διαθέτουν απαραίτητα όλοι οι άνθρωποι, προκειμένου να γίνουν Πολίτες και έτσι να δημιουργηθούν βιώσιμες Πόλεις. Διαφορετικά χωρίς την Αιδώ και χωρίς την Δικαιοσύνη, οι άνθρωποι λειτουργούν αυτοκαταστροφικά, διαλύοντας τις Πόλεις εξ αιτίας των μεταξύ τους προστριβών, που εύκολα χωρίς την Αιδώ και χωρίς την Δικαιοσύνη αναπτύσσουν. Η Αιδώς και η Δικαιοσύνη συμβάλουν στην εύκολη επίτευξη των Κοινών στόχων, που έχουν θέσει τα μέλη του Πολιτισμού και αυτό γιατί ο κάθε Πολιτισμός απαρτίζεται από μέλη, και τα μέλη αυτά δεν είναι άλλα από τους Πολίτες, όχι από τυχαίους καθημερινούς καλοκάγαθους, ευγενικούς, εργατικούς, υπάκουους, μοντέρνους, προοδευτικούς, αντιρατσιστές, αντιομοφοβικούς, αντιξενοφοβικούς, αντιεθνικιστές, πολυπολιτισμικούς κλπ κλπ ανθρώπους του λαού, αλλά ο Πολιτισμός απαρτίζεται πάντα και μόνο από Πολίτες. Αν δεν υπάρχουν Πολίτες, αλλά άνθρωποι καλοκάγαθοι, τότε δεν έχουμε Πολιτισμό αλλά κάτω από κάποια κριτήρια, θα μπορούσαμε να πούμε ότι έχουμε καλοκαγαθισμό. Αν δεν υπάρχουν Πολίτες αλλά άνθρωποι προοδευτικοί, τότε πάλι δεν έχουμε Πολιτισμό αλλά κάτω από κάποια κριτήρια θα μπορούσαμε να πούμε ότι έχουμε προοδευτικισμό κλπ. Η Αιδώς δεν είναι η γνωστή μας ντροπή, ο φόβος μας δηλαδή να μην πέσουμε χαμηλά στα μάτια των συνανθρώπων μας, αλλά η Αιδώς είναι η έγνοια μας να μην γίνουμε αιτία, ώστε κάποιος να ντραπεί ή να βρεθεί σε δύσκολη θέση για κάτι κατώτερο που τον χαρακτηρίζει, για κάτι που τον κάνει να υστερεί, αλλά όμως δεν ευθύνεται ο ίδιος για αυτό, όπως όταν είναι αγράμματος, ή φτωχός, ή είναι άσχημος, ή δεν είναι αρτιμελής κλπ. Αιδώς είναι η έγνοια μας να μην θίξουμε στον άλλο τα πιστεύω του, τις αρχές του, τις συνήθειες του κλπ (αν και όταν είναι διαφορετικές από τις δικές μας, πράγμα βέβαια που ευκολότατα συμβαίνει όταν δεν έχουμε Κοινό παρελθόν, πράγμα που δυσχεραίνει τον Πολιτισμό
). Ακόμα και ένας φίλος που μεγαλώσαμε μαζί σε μια γειτονιά, όπου και οι γονείς μας μεγάλωσαν μαζί, μπορεί να πάρει βαρέως ένα ανόητο αστείο μας και να ζητήσει τα ρέστα, και να δημιουργηθεί μεταξύ μας έχθρα καταστροφική. Πόσο μάλλον σήμερα, σε περιβάλλον πολυπολιτισμικό, που δεν γνωρίζουμε τον άλλον και τι τον ενοχλεί. Εύκολα μπορεί λοιπόν να προσβάλλουμε έναν άνθρωπο που έχει έλθει από αλλού και ζεί δίπλα μας, χωρίς να τον γνωρίζουμε και χωρίς να μας γνωρίζει. Αποδεικνύεται λοιπόν σήμερα, ότι χωρίς την Αιδώ και χωρίς την Δικαιοσύνη, ο άνθρωπος λειτουργεί αυτοκαταστροφικά, διαλύοντας τις Πόλεις, όταν εμείς τον προσβάλλουμε, τον υποτιμήσουμε, τον χλευάσουμε εν γνώσει ή εν αγνοία μας, οπότε συχνά, αν ο προσβληθείς είναι ένας μικρός μαθητής του σχολείου, πχ στην Αμερική, τότε το επόμενο πρωινό, στο μάθημα της μουσικής να βγάλει από την σχολική του σάκα, το όπλο που έφερε από το σπίτι του και να αρχίσει να πυροβολεί αδιακρίτως
και τότε οι ειδικοί δεν θα μιλήσουν για έλλειψη Πολιτισμού (Αιδούς) αλλά για μπούλινκ... Αν ο δράστης ανάλογου περιστατικού είναι μεγαλύτερης ηλικίας, τότε την πράξη του θα την κατατάξουν οι ειδικοί στις τρομοκρατικές και όχι στις βαρβαρικές ενέργειες. Και παράλληλα θα κάνουν αυστηρότερους τους αντιρατσιστικούς ή άλλους παρόμοιους νόμους. Όμως το πρόβλημα δεν είναι ο ρατσισμός αλλά η έλλειψης Δικαιοσύνης και Αιδούς, που βέβαια προϋποθέτει πολλές γενιές συγχρωτισμού και ζύμωσης, για να λειτουργήσει προς όφελος όλων. Διαφορετικά αναμενόμενο είναι, αφού πρώτα η πολυπολιτισμικότητα ανακατέψει λαούς με λαούς, κάποια στιγμή να ξεκινήσει αναμεταξύ τους ο αποδεκατισμός, που είναι μάλλον και το ζητούμενο της όλης υπόθεσης. Η Δικαιοσύνη στην περίπτωση του Πολιτισμού, δεν είναι αυτή με τη οποία κρίνουμε τους άλλους, παριστάνοντας καλώς ή κακώς τους δικαστές τους, αλλά η Δικαιοσύνη του Πολιτισμένου, αφορά την δική μας συμπεριφορά, και την συνειδητή επιλογή μας όταν και όπου χρειαστεί, να προτιμήσουμε να μας αδικήσουν παρά να αδικήσουμε, όπως με γλαφυρό τρόπο μας εξηγεί ο Σωκράτης στον Πλατωνικό διάλογο Γοργίας. Κάτι που ο Χριστός, μας το κάνει περισσότερο κατανοητό και αποφασιστικό, διδάσκοντας μας να γυρνάμε και το άλλο μας μάγουλο για να μας χαστουκίσουν, όταν μας έχουν ήδη χαστουκίσει στο ένα. Δεν λέμε δηλαδή να δώσουμε τόπο στην οργή, αλλά να μην εμφανιστεί καθόλου οργή. Αυτές είναι η Αιδώς και η Δικαιοσύνη όταν μιλάμε για Πολιτισμό και για την σχετική μεταξύ των Πολιτών συμπεριφορά. Και για αποφυγή ανόητων παρεξηγήσεων τονίζουμε ότι ο Πολιτισμένος λειτουργεί έτσι μόνο σε περιβάλλον Πολιτισμού, εκτός αυτού, πχ σε έναν εξωτερικά του Πολιτισμού προερχόμενο κίνδυνο ή σε ένα περιβάλλον κουλτούρας όπως του σήμερα, ο Πολίτης ή ο απλός άνθρωπος οφείλει να πράξει τα δέοντα
(ο σώζων εαυτόν σωθήτω). Όμως για να μην δώσουμε δικαιώματα σε κάποιους να μας χαρακτηρίσουν ρομαντικούς όταν αναφερόμαστε στον άνθρωπο που προτιμά να αδικηθεί από το να αδικήσει, ή σε αυτόν που προτείνει και το άλλο μάγουλο όταν τον χαστουκίσουν στο ένα, θα αποδείξουμε τώρα εδώ, ότι ενώ τέτοια γεγονότα συμβαίνουν καθημερινά και από εμάς τους ίδιους, εμείς απλά από έλλειψη εξειδικευμένης παρατηρητικότητας δεν τα αντιλαμβανόμαστε. Αναλύοντας πχ την πράξη εκείνου που προτιμά να αδικηθεί από το να αδικήσει, εύκολα αντιλαμβανόμαστε ότι δεχόμενος να αδικηθεί, ουσιαστικά αυτός ευεργετεί τον άλλον. Δηλαδή το «προτιμώ να αδικηθώ παρά να αδικήσω» ισούται με το «προτιμώ να ευεργετήσω από το να ευεργετηθώ», όμως το δεύτερο συμβαίνει κατά κόρον σε σχέσεις φιλίας, το ίδιο ισχύει και με το μάγουλο όπου πάλι σε σχέσεις φιλίας βλέπουμε πχ την μητέρα σε σχέση με το παιδί να είναι έτοιμη να γυρίσει και το άλλο μάγουλο. Απομένει λοιπόν, για να απολαύσουμε όλοι Δικαιοσύνη τέτοιας μορφής, να επιλέξουμε έναν τέτοιο τρόπο ζωής που να έχουμε γύρω μας γονείς συγγενείς και φίλους, και όχι ο τόπος που ζούμε να είναι ένα αδιάκοπο κέντρο διερχομένων
Οι άγνωστες για εμάς σήμερα, καλές σχέσεις μεταξύ των μελών του Πολιτισμού, συγκρίνονται με τις αντίστοιχες σχέσεις, που συναντάμε σε μία μεγάλη επιχείρηση με πολλούς εργαζόμενους, όπου είναι απαραίτητο να έχουν όλοι καλές σχέσεις μεταξύ τους, και έτσι αυτές καλλιεργούνται αλλά και συχνά επιβάλλονται από την επιχείρηση, αυτό βέβαια γίνεται για την επίτευξη των σκοπών της επιχείρησης και όχι απλά για να περνάνε καλά οι εργαζόμενοι μεταξύ τους. Όχι πως αυτό είναι κακό, αλλά προέχει η επιβίωση της επιχείρησης, και η καλλιέργεια ή η επιβολή καλλών σχέσεων, μεταξύ των εργαζομένων, βοηθά σε αυτό. λλωστε αν ποτέ βάλει λουκέτο η επιχείρηση, τότε, όσο καλές και να ήταν οι σχέσεις των εργαζομένων στο περιβάλλον της εργασίας, μετά στο περιβάλλον της ανεργίας ή των αστέγων, οι σχέσεις αυτές συχνά χάνονται, χαλάνε, ή αλλάζουν εντελώς... Έτσι παρατηρούμε στις επιχειρήσεις να απαγορεύονται πράγματα που διχάζουν τους εργαζόμενους, πχ συζητήσεις έντονες, όπως πολιτικές αλλά ακόμα και συζητήσεις άσχετες προς τα συμφέροντα και τις δραστηριότητες της επιχείρησης, ή απαγορεύεται κάποιοι να ομαδοποιούν και να εκπροσωπούν τους εργαζόμενους με βάση κάποια προσωπικά τους χαρακτηριστικά. Οι μεγάλες επιχειρήσεις όπως οι πολυεθνικές (αυτές που περιμένουν κάποιοι να μας σώσουν, και που όταν μιλάνε για αυτές τρέχει στο στόμα τους μέλι) αυτές που έχουν χιλιάδες υπαλλήλους, τους υπαλλήλους αυτούς τους έχουν στρατιωτάκια, όχι μόνο στον τρόπο έκφρασης και συμπεριφοράς αλλά πολλές φορές ίσως τους ελέγχουν και στο τι χρώμα εσώρουχα φοράνε, και όλα αυτά αποσκοπούν στην υποψία ότι έτσι διευκολύνεται η επίτευξη των επιδιωκόμενων κερδών.
Συμβαίνει λοιπόν σήμερα να θεωρούμε Πολιτισμό κάποια λίγα πράγματα, που είναι μαζί με άλλα προϋπόθεση για τον Πολιτισμό, και να αγνοούμε ότι αυτά υπάρχουν για να εξυπηρετήσουν τους στόχους του Πολιτισμού. Αν όμως δεν υπάρχουν στόχοι που να αφορούν θετικά όλους τους Πολίτες, ή αν αυτοί δεν εξυπηρετούνται, τότε δυστυχώς δεν έχουμε δικαίωμα να μιλάμε για Πολιτισμό, αλλά για άλλα πράγματα, όπως πχ για κουλτούρα, δηλαδή για κάποιους ψευτοκανόνες που βοηθούν ώστε να περνάμε τώρα καλά
ενώ για πιο μετά ποιος ζεί και ποιος πεθαίνει. Με την τήρηση επιφανειακών κανόνων που δεν αποσκοπούν πρός όφελος όλων, όχι μόνο σήμερα αλλά και μακροπρόθεσμα, δεν προκύπτει Πολιτισμός, όπως δεν προκύπτει επιχείρηση με την έννοια της οικονομικής δραστηριότητας, όταν τα μέλη μιάς ομάδας ανθρώπων, πχ του ορειβατικού συλλόγου, συναντώνται συχνά και έχουν άριστες σχέσεις μεταξύ τους, σχέσεις που όμως και αυτές αποσκοπούν στην εξυπηρέτηση των σκοπών του ορειβατικού συλλόγου. Πουθενά λοιπόν δεν γίνεται τίποτα επί μακρού τυχαία και χωρίς λόγο, εκτός από τις περιπτώσεις που έχουμε κουλτούρα, όπου εκεί οι δρόμοι είναι επιφανειακά καθαροί, αλλά όποιος γλιστρήσει και κάπου πέσει και κτυπήσει και ματώσει, πιθανότατα να φύγει αμέριμνος, κουβαλώντας μαζί του ασθένειες, προερχόμενες είτε από περιττώματα, είτε από την σήψη των σωμάτων πχ άτυχων περιστεριών, γατιών κλπ που βρέθηκαν κάτω από τις ρόδες αυτοκινήτων ή από τα υπολείμματα των ακαθαρσιών των σκυλιών της γειτονιάς.
Βέβαια οι καλές σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων στον Πολιτισμό όπως είπαμε δεν περιορίζονται μόνο στους γνωστούς, τους γείτονες, τους συνεργάτες, ή τους συνάδελφους, ή μεταξύ των μελών μιας Οικογένειας, ή μιας μικρής ομάδας ανθρώπων που γνωρίζονται, αλλά ο Πολιτισμός αφορά μεγάλο αριθμό ανθρώπων που δεν γνωρίζονται, αλλά αντιμετωπίζουν αλλήλους με συμπάθεια και εμπιστοσύνη και αυτό όχι γιατί έτσι τους διέταξαν οι άρχοντες τους να κάνουν, αλλά γιατί έχουν μεταξύ τους άγραφους Κοινούς σκοπούς και στόχους, η επίτευξη των οποίων έτσι διευκολύνεται, και διευκολύνεται με αυτά και πολλά άλλα πράγματα, και αυτό τα μέλη του Πολιτισμού οι Πολίτες, το έχουν διδαχτεί, τους έχει γίνει τρόπος ζωής, και όλα αυτά είναι μαζί με πολλά άλλα ακόμη, μέσα στην ηθική τους.
Η πασίγνωστη πχ φιλοξενία των αρχαίων Ελλήνων ο Ξένιος Ζεύς η Ξενία Αθηνά κλπ, δεν ήταν βίτσιο όπως μας το εμφανίζουν σήμερα. Φιλοξενία πέραν των συγγενών, γνωστών και φίλων και μάλιστα αδιάκριτα δε υπήρχε. Φιλοξενία προσφερόταν μόνο σε περιόδους Πολιτισμού και μόνο σε ανθρώπους της ίδιας πόλης κράτους. Η γνωστή φιλοξενία περιοριζόταν στους συμπολίτες, για τους άλλους τους ξένους υπήρχαν οι νόμοι, οι πρόξενοι, οι πρεσβευτές, οι υπηρεσίες της Πόλης ή και η φιλανθρωπία και όχι όποιος είσαι ή ότι είσαι σε φιλοξενώ, όπως εκ του πονηρού μας λένε σήμερα οι επαΐοντες, οι ταγοί, και οι εκπρόσωποι της παγκοσμιοποίησης και της πολυπολιτισμικότητας ότι δήθεν συνέβαινε τότε στην αρχαία Ελλάδα, και εκ τούτου σαν γνήσιοι απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων (που εκ του πονηρού τώρα παραδέχονται ότι είμαστε), μας ζητούν να συνεχίζουμε να προσφέρουμε ανόητα φιλοξενία και σήμερα, σε όλους όσους έρχονται στην Ελλάδα διωγμένοι από τους πολέμους που οι παραπάνω παγκοσμιοποιητές ανάβουν και συντηρούν. Βέβαια όταν έρχεται στην Ελλάδα και ζητεί άσυλο και φιλοξενία κάποιος αντίπαλος και καταδιωκόμενος από τους παραπάνω παγκοσμιοποιητές, τότε αυτοί απαιτούν να ξεχάσουμε τις φιλοξενίες και τις ανόητες ευγένειες και να τους παραδώσουμε τον φιλοξενούμενο αυθωρεί και παραχρήμα (πχ Οτσαλάν, αυτομολούντες, πραξικοπηματίες κλπ)
Πολιτισμός είναι ο επιλεγμένος από τους Πολίτες τρόπος ζωής, ένας τρόπος ζωής που με ασφάλεια οδηγεί στη επίτευξη των στόχων που έχουν εξ αρχής αυτοί οι Πολίτες ορίσει, ενώ τα μέσα που μεταχειρίζονται για την επίτευξη των στόχων του Πολιτισμού είναι απλά εργαλεία και όχι ο ίδιος ο Πολιτισμός. Μέσον εξυπηρέτησης του Πολιτισμού λοιπόν ανάμεσα στα άλλα είναι η σχέση που αναπτύσσουν οι άνθρωποι με σκοπό να εξυπηρετηθεί η Κοινή δραστηριότητα τους. Μέσον εξυπηρέτησης του Πολιτισμού είναι και οι γνώσεις (Παιδεία, Μόρφωση. Εκπαίδευση) και τα μέσα που διαθέτουν οι άνθρωποι για τους Κοινούς σκοπούς και στόχους των. Μέσον εξυπηρέτησης του Πολιτισμού είναι η αποδοχή από όλους, της μίας ή της άλλης μεθόδου με την οποία μπορεί να αντιμετωπιστεί από Κοινού ένα θέμα που αφορά όλους.
Μέσα λοιπόν εξυπηρέτησης των σκοπών του Πολιτισμού είναι η ανάπτυξη τάσης να έλκονται, και όχι να απωθούνται, να Ομονοούν, και όχι να διχονοούν μεταξύ τους οι άνθρωποι, που ονομάζονται πλέον Πολίτες και το περιβάλλον που ευρίσκονται ονομάζεται Πόλη και Πολιτεία και είναι πλέον Πολιτισμένο. Όλα αυτά τα προαπαιτούμενα εργαλεία και μέσα εξυπηρέτησης των στόχων του Πολιτισμού, δεν τα διαθέτουν οι άνθρωποι αυτοί τυχαία, αλλά τα διδάσκονται από την πρώτη ημέρα της γέννησης τους από την Οικογένεια, από το περιβάλλον τους, μέσα στο σχολείο, από την συναναστροφή με τους συνανθρώπους, ακόμα και στην ενηλικίωση τους, και σε ολόκληρη την ζωή τους συμπληρώνουν τις γνώσεις τους με όποια άλλη γνώση έχει αξία για την ζωή και Επιβίωση όλων, και από κάποιο σημείο και μετά, ανάλογα με την αντιληπτική ικανότητα του ο καθένας, συμβάλλει οικιοθελώς στην ανάπτυξη και διάδοση των παραπάνω. Ο κάθε Πολίτης εν γνώση του και συνειδητά, ατομικά και από Κοινού συμπράττει στα αυτονόητα, που εξυπηρετούν και ωφελούν αδιάκριτα όλους τους Πολίτες άρα και τον ίδιο.
Ο Πολιτισμός σε αντάλλαγμα της προσφοράς των Πολιτών, δημιουργεί και συντηρεί, το κατάλληλο κλίμα, όπου εύκολα παρατηρούμε ότι εντός του ο νθρωπος, Πολίτης και εκ του ασφαλούς πλέον, σε ένα περιβάλλον ελεγχόμενης και κατευθυνόμενης και από Κοινού αποδεκτής Ελευθερίας, μπορεί και αυτός όπως και όλοι οι μετέχοντες, εξ ίσου, να ζούν σε συνθήκες Ανθρώπινες που δεν εξασφαλίζουν μόνο το σήμερα, αλλά και το αύριο, με τον καλύτερο δυνατόν τρόπο. Ο Πολιτισμός που όπως ήδη έχουμε πεί, είναι ο τρόπος ζωής των Πολιτών, συχνά δίνει εσφαλμένα, στον αδαή παρατηρητή, την εντύπωση ότι μέσα του υπάρχει κάποια μαγεία. Και ότι αυτή ή μαγεία του Πολιτισμού, είναι που προσφέρει την απεριόριστη ελευθερία σε κάθε τι που κάνει κέφι ο Πολίτης. Ακόμα ο αδαής παρατηρητής νομίζει, ότι αυτή η μαγεία διευκολύνει κάθε τι δημιουργικό και αντάξιο του Ανθρώπινου ιδεώδους, και απορρίπτει και αποτρέπει τα αντίθετα. Όσο ο αδαής δεν βλέπει τριγύρω αυστηρούς χωροφύλακες, καθ όσον αυτά συμβαίνουν όχι εξ αιτίας των νόμων και της τιμωρίας, αλλά δια της ηθικής και της φιλοτιμίας, δηλαδή με την διάδοση στους Πολίτες, των Κοινά αποδεκτών για την ωφελιμότητα τους συνηθειών, και παράλληλα με την αναγνώριση και ηθική επιβράβευση όσων συμβάλουν θετικά σε αυτά, τόσο ο αδαής παρατηρητής του Πολιτισμού ζαλίζεται και νομίζει, ότι ο Πολιτισμός είναι κάτι όπως το λούνα-παρκ, που όποιος μπεί μέσα θα περάσει καλά, ή κάτι όπως η ταβέρνα, που όποιος πάλι μπεί μέσα θα φάει, πάλι, καλά. Αδυνατεί λοιπόν να αντιληφθεί ο ανυποψίαστος περί των προϋποθέσεων του Πολιτισμού πραγμάτων ότι, αυτό που βλέπει είναι αποτέλεσμα άλλων αιτίων. Νομίζει δηλαδή ότι αν μαζευτούν πολυάριθμα ασκέρια κατακτητών, και πολεμώντας κατακτήσουν έναν Πολιτισμό, τότε το πλιάτσικο τους φόνους και τους βιασμούς και ότι άλλο κάνουν οι κατακτητές θα το κάνουν αιωνίως. Δεν μπορεί να φανταστεί ο αδαής ότι ο Πολιτισμός υπό άλλην εξουσία σταματά εκεί. Η μόνη περίπτωση όπου μπορούν κατακτητές να παίρνουν κέρδη αδιάκοπα από κατακτηθέντα Πολιτισμό είναι η περίπτωση κατά την οποία σεβαστούν τον Πολιτισμό και σταδιακά υποταχθούν σε αυτόν
Ηθικός (μέσα στα πλαίσια του Πολιτισμού) είναι αυτός που οι συνήθειες του τον οδηγούν σε έναν τρόπο ζωής, που ζώντας τον, συμβάλει στο Κοινό συμφέρον, καθώς οι πράξεις του συμβαδίζουν με την κρατούσα ως αποδεκτή, Κοινή λογική του Πολιτισμού. Ο ηθικός προτιμά να χρησιμοποιεί στην καθημερινή του ζωή τα εργαλεία και τα μέσα εξυπηρέτησης των αναγκών και των στόχων του Πολιτισμού και όχι τα αντίθετα. Ο ηθικός στην καθημερινή του ζωή, από μόνος του, χωρίς καμία παρότρυνση, έλεγχο ή αστυνόμευση, μέσα στα πλαίσια του Πολιτισμού του, επιλέγει ή αποφεύγει να πεί ή να κάνει, πράγματα, με τρόπο διαφορετικό από αυτόν που επιθυμούν, όλοι οι άλλοι ανεξαιρέτως, οι μετέχοντες στον Πολιτισμό, πράγματα που και αυτοί θα έκαναν αν ήταν στην θέση του. Ο ηθικός επιλέγει να εξυπηρετεί τα προσωπικά του συμφέροντα με τρόπους που ωφελούν και τα συμφέροντα των άλλων. Ο ηθικός ή αλλιώς ο Πολίτης, δεν είναι αυτός που αποφεύγει να κάνει στους άλλους πράγματα, που δεν θέλει αυτοί να του κάνουν, αλλά ο ηθικός περιορίζεται στο να κάνει μόνο αυτά που παράλληλα με αυτόν ωφελούν και τους άλλους.
Ηθικός, Ήθη, Έθιμα, Φιλότιμος.
Συνοψίζοντας, τα ήθη και τα έθιμα (στα πλαίσια του Πολιτισμού), δεν μπορεί παρά να είναι χρήσιμες, εφικτές, κατασταλαγμένες και αποδεκτές από όλους συνήθειες με αποδεδειγμένα για όλους οφέλη, που έχουν επιβιώσει μέσα στον χρόνο και έχουν γίνει αυτονόητοι κανόνες εξυπηρέτησης του Κοινού συμφέροντος, και εκ τούτου άγραφοι νόμοι. Και οι άγραφοι νόμοι που είναι αποδεκτοί από όλους είναι τα θεμέλια ενός Πολιτισμού, και για τούτο τα ήθη και τα έθιμα είναι τα πρώτα που βάλλονται από τους εχθρούς του κάθε Πολιτισμού. Τα ήθη και τα έθιμα, στα αρχικά στάδια ενός Πολιτισμού, είναι ο προπομπός που ετοιμάζει το έδαφος, για την αποδοχή των αναγκαίων νόμων που θα υιοθετηθούν στην πορεία, ενώ σε υπάρχοντες Πολιτισμούς, η υποτίμηση και κατάργηση των ηθών και των εθίμων καθώς και η παλινδρόμηση στην τήρηση και εφαρμογή των νόμων, συμβάλλει στο να εξοικειωθούν αρχικά, και να εθιστούν μετά οι άνθρωποι στην παραβατικότητα, με αποτέλεσμα ανάμεσα στα άλλα και την αυτό-διάλυση του Πολιτισμού.
Έτσι τα φαινομενικώς απεριόριστα όρια ελευθερίας εντός του Πολιτισμού, ο ηθικός άρα ο Πολίτης, δεν τα ξεπερνά ποτέ, αυτή δε την ελευθερία την όριζε και την ορίζει πάντα ο ίδιος ο Πολίτης, του οποίου τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά παρουσιάζουμε σιγά-σιγά. Η λέξη φιλότιμος που δεν συναντάμε συχνά στις μέρες μας δεν είναι άσχετη προς τον Πολίτη. Η λέξη τίμιος κάπου περιέχει την έννοια του ολοκληρωμένου και ο φιλότιμος είναι αυτός που επιδιώκει την ολοκλήρωση τού είναι του, την ολοκλήρωση τής ύπαρξης του, μέσα από την ανιδιοτελή προσφορά του προς τους άλλους, προσφορά που κινείται στα πλαίσια του Πολιτισμού και των προϋποθέσεων του. Και αν το πούμε διαφορετικά, τότε φιλότιμος είναι αυτός που συνεισφέρει στους σκοπούς του Πολιτισμού, το περισσότερο και καλύτερο των δυνατοτήτων του, σε τέτοιο βαθμό ώστε τελικά μόνο η ηθική ανταμοιβή, η τιμή και αναγνώριση του εκ μέρους όλων των άλλων Πολιτών, να μπορεί να σταθεί αξιοπρεπώς δίπλα στη δική του προσφορά. |